Doğu Türkistan’da yaşanan baskı ve hak ihlallerini dünyanın görmezden geldiği siyasi ve ekonomik çıkarlardan dolayı göz yumulduğu yadsınamaz bir gerçektir. Bu kitap inanç ve kültürden, tarihi bağlardan kaynaklanan bir kardeşlik düşüncesi ile tüm düşünceler yürekten paylaşılmıştır. Osmanlı arşivlerinde tarihi belgeleri gün yüzüne çıkarmış ve gündeme getirmiştir. Tarihi süreçte kardeşliği ve birlikteliğe kaynak oluşturulması için bu çalışma gerçekleştirilmiştir.
Osmanlı Devleti’nin Çin’e karşı savaşan Doğu Türkistanlılara 1870’li senelerde bir vapur dolusu silah ve top gönderdiği ortaya çıktı. Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki Türkistan ile alâkalı belgelerin izini süren Araştırmacı Yazar Süreyya Atilla Sağlamçubukçu, 3 binin üzerinde belge ile karşılaştı. Yazar, bunları tasnif edip günümüz Türkçesi’ne aktardı. Türk Dünyası Belediyeler Birliği de çalışmayı “Osmanlı Arşivinde Doğu Türkistan” ismiyle kitaplaştırdı.
“Osmanlı Belgelerinde Doğu Türkistan” adlı bu kitapta Başbakanlık Osmanlı Arşivinde bulunan orijinal belgeler değerlendirilerek iki halk arasındaki kadim kardeşlik okuyuculara sunulmuştur. Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) tarafından hazırlanan bu çalışma, Doğu Türkistan gerçeğine dikkat çekmek ve iki kardeş halk arasındaki ekonomik, siyasi, kültürel ilişkilerin daha da gelişmesine katkıda bulunmayı hedefliyor.
Doğu Türkistan’ın haklı mücadelesinin ve özellikle Osmanlı dönemi tarihinin ele alındığı bu eserde, Doğu Türkistan ile Osmanlı arasındaki münasebetlere dair Osmanlı Arşiv belgeleri kullanılmıştır. Giriş metninde genel bir tarihçeden sonra belgeler üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır. Belge tarihleri Cumhuriyet dönemine kadar geldiğinden bu tarihten önceki ve sonraki Doğu Türkistan mücadelesinde iz bırakan şahsiyetlerin biyografilerine de yer verilmiştir. Belgelerin orijinal görüntüleri ile birlikte transkribe ve özetleri de yapılmıştır.
Muhtasar eserde titizlikle orijinal belgeler yansıtılmış ve çeviri metinleri sunulmuştur. Eserin Türk ve İslâm dünyasında yıllardır mazlum ve mağdur olan halklarından Doğu Türkistan davasına kaynak oluşturacak ve ışık tutacak nitelikte bir nitelikte olduğunu düşünüyor, ilim ve kültür dünyamıza faydalı olmasını temenni ediyorum.